Chùa Trấn Quốc một trong những ngôi chùa đẹp nhất thế giới

Chùa Trấn Quốc, Hà Nội, Việt Nam nằm trên một bán đảo nhỏ phía đông của Hồ Tây. Đây được coi là ngôi chùa cổ nhất Hà Nội, trên 1.500 năm tuổi. 

Theo Từ điển di tích văn hóa Việt Nam (Hà Nội, 1993), thì chùa Trấn Quốc nguyên là chùa Khai Quốc, dựng từ thời Tiền Lý (Lý Nam Đế, 541-547), tại thôn Y Hoa, gần bờ sông Hồng. Đến đời Lê Trung Hưng (1615), chùa được dời vào trong đê Yên Phụ, dựng trên nền cũ cung Thúy Hoa (thời nhà Lý) và điện Hàn Nguyên (thời nhà Trần). Trong các năm 1624, 1628 và 1639, chùa tiếp tục được trùng tu, mở rộng. Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính đã soạn bài văn bia dựng ở chùa vào năm 1639 về công việc tôn tạo này. Đầu đời nhà Nguyễn, chùa lại được trùng tu, đúc chuông, đắp tượng. Năm 1821, vua Minh Mạng đến thăm chùa, ban 20 lạng bạc để tu sửa. Năm 1842, vua Thiệu Trị đến thăm chùa, ban 1 đồng tiền vàng lớn và 200 quan tiền, cho đổi tên chùa là Trấn Bắc. Nhưng tên chùa Trấn Quốc có từ đời vua Lê Hy Tông đã được nhân dân quen gọi cho đến ngày nay.

Lối vào chùa nằm trên đường Thanh Niên. Chùa Trấn Quốc đã có lịch sử 1.500 năm, là nơi xưa kia các vua chúa ngự giá đến vãng cảnh và cúng lễ vào những ngày rằm, lễ tết.  Ngôi chùa có nhiều tên gọi: chùa Khai Quốc (thời Lý Nam Đế), chùa Trấn Bắc (thời vua Minh Mạng), tên chùa Trấn Quốc có từ đời vua Lê Hy Tông đã được nhân dân quen gọi cho đến ngày nay.  Năm 2010, chùa được tu bổ để chào mừng đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, và Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo Thế giới lần thứ 6 tổ chức tại Việt Nam vào tháng 11/2010. 

Phía trên cửa chùa có ghi ba chữ Phương Tiện môn và câu đối hai bên viết bằng chữ Nôm:

Vang tai xe ngựa qua đường tục/ Mở mặt non sông đứng cửa thiền

Kết cấu và nội thất chùa Trấn Quốc có sự sắp xếp trình tự gồm nhiều lớp nhà với ba ngôi chính là tiền đường, nhà thiêu hương và thượng điện nối thành hình chữ công (工).  Trong chùa hiện nay lưu giữ 14 tấm bia. Trên bia ghi lại việc tu sửa lại chùa sau một thời gian dài đổ nát. Công việc này bắt đầu vào năm 1813 và kết thúc vào năm 1815.  Cây bồ đề lớn do Tổng thống Ấn Độ Rajendra Prasad  tặng khi ông đến thăm Hà Nội năm 1959. Ngày nay, các du khách khi đến thăm chùa Trấn Quốc thường đi một vòng cây bồ đề này để hy vọng sự bình an, may mắn.   Khuôn viên chùa có Bảo tháp lục độ đài sen, xây dựng năm 1998, bảo tháp lớn gồm 11 tầng, cao 15 m. Mỗi tầng tháp có sáu ô cửa hình vòm, trong mỗi ô đặt một pho tượng Phật A Di Đà. 

Chùa được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hoá cấp quốc gia vào năm 1989.

Tuy nhiên, do nhiều lần trùng tu, sửa chữa nên kiến trúc chùa đã không khỏi bị pha tạp phong cách kiến trúc của các thời kỳ:

Trong các năm 1624, 1628 và 1639 (thời Chúa Trịnh), chùa được trùng tu, mở rộng.

Trải qua thời Tây Sơn, trong bối cảnh tranh chấp quyền lực cuối thời Hậu Lê trong lịch sử Việt Nam ngôi chùa bị rơi vào cảnh hoang phế, khi đó cư dân địa phương đã xin được tu sửa lại chùa. Lần trùng tu lớn nhất là vào năm Ất Hợi, niên hiệu Gia Long 14 (trên văn bia Tái tạo Trấn Quốc tự bi do Tiến sĩ khoa 1779 Phạm Lập Trai soạn văn) .

Năm 2010, tu bổ để chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội và Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo Thế giới lần thứ 6 tổ chức tại Việt Nam vào tháng 11/2010. 

Trong văn bia "Tái tạo Trấn Quốc tự bi" do Tiến sĩ khoa Kỷ Hợi năm Cảnh Hưng thứ 40 soạn, đã ca ngợi:

"Đứng trên cao ngắm cảnh chùa, mây lồng đáy nước, mặt hồ ánh xanh xanh khiến du khách lâng lâng.

Tiếng chuông chùa gọi ai tỉnh mộng trần tục..."

Ngày nay, ngôi chùa là điểm thu hút rất nhiều tín đồ Phật tử và khách du lịch trong ngoài Việt Nam tới để lễ Phật và tham quan cảnh chùa.